Projekt „Polska 100 Minut”: Czy szybka kolej naprawdę połączy Polskę?

Koniec z wielogodzinnymi podróżami przez cały kraj. Rządowa wizja „Polski 100 Minut” wchodzi w fazę realizacji, zastępując dotychczasową koncepcję piasty i szprych CPK. Plan jest ambitny: z Warszawy do największych aglomeracji – Krakowa, Wrocławia, Gdańska i Poznania – mamy dojechać w niewiele ponad półtorej godziny. Sprawdziliśmy, czy to realny plan, czy jedynie wyborcza obietnica.

Reforma systemu transportowego Polski, ogłoszona przez premiera Donalda Tuska i pełnomocnika ds. CPK Macieja Laska, zakłada budowę tzw. „Ygreka” oraz gruntowną modernizację istniejących linii. To największy projekt infrastrukturalny w Europie Środkowej.

Czym jest „Polska 100 Minut”?

To nowa filozofia komunikacyjna, która stawia na realne potrzeby pasażerów, a nie tylko na gigantyczne lotnisko w szczerym polu. Głównym założeniem jest stworzenie sieci Kolei Dużych Prędkości (KDP), która połączy stolicę z największymi miastami w czasie nieprzekraczającym 100 minut.

Kluczowe czasy przejazdu (Prognoza na 2030-2032):

• Warszawa – Łódź: 45 minut (obecnie ok. 70-90 min)

• Warszawa – Wrocław: 100 minut (obecnie ok. 3h 30 min)

• Warszawa – Poznań: 100 minut (obecnie ok. 2h 30 min)

• Warszawa – Kraków: 90-100 minut (obecnie ok. 2h 20 min)

• Warszawa – Gdańsk: 100 minut (obecnie ok. 2h 30 min)

Filary projektu: Nie tylko „Ygrek”

Sercem systemu będzie linia KDP w kształcie litery „Y”, która połączy Warszawę z Łodzią, a następnie rozwidli się w stronę Wrocławia i Poznania.

1. Linia Kolejowa nr 85 (KDP): Pociągi będą tu osiągać prędkość eksploatacyjną 300-320 km/h.

2. Magistrala Północ-Południe: Modernizacja Centralnej Magistrali Kolejowej (CMK) do prędkości 250 km/h, co pozwoli na błyskawiczny dojazd do Krakowa i Katowic.

3. Lotnisko w Baranowie: Mimo zmiany koncepcji kolejowej, samo lotnisko powstanie. Ma obsługiwać 34 miliony pasażerów rocznie i zostać oddane do użytku w 2032 roku.

Ile to będzie kosztować?

Całość inwestycji (lotnisko + kolej + drogi) do 2032 roku ma pochłonąć 131 miliardów złotych.

• Standardowe wydatki na lotnisko: ok. 42,7 mld zł.

• Część kolejowa: ok. 80 mld zł.

Finansowanie ma pochodzić z kredytów, obligacji skarbowych oraz (w znacznej mierze) z funduszy unijnych dedykowanych dla transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T).

Kontrowersje i wyzwania

Mimo entuzjastycznych zapowiedzi, eksperci wskazują na trzy główne zagrożenia:

• Wykupy gruntów: Budowa nowych linii kolejowych (szczególnie w okolicach Warszawy i Łodzi) wiąże się z protestami mieszkańców, których domy znajdują się na trasie pociągów.

• Przepustowość Dworca Zachodniego: Czy zmodernizowane stacje w Warszawie udźwigną tak ogromną liczbę pociągów wjeżdżających do centrum co kilka minut?

• Ceny biletów: Kolej Dużych Prędkości w Europie (np. TGV we Francji) jest droga. Czy przeciętnego Polaka będzie stać na bilet „100 minut”, czy pozostanie mu wolniejszy, tani pociąg regionalny?

FAQ – Co musisz wiedzieć?

1. Kiedy pojadę pierwszym szybkim pociągiem? Pierwszy odcinek „Ygreka” (Warszawa-Łódź) ma być gotowy około 2029-2030 roku.

2. Czy projekt CPK został skasowany? Nie, został „urealniony”. Zrezygnowano z budowy linii kolejowych w regionach, gdzie ruch pasażerski byłby zbyt mały, skupiając się na połączeniu największych metropolii.

3. Co z lotniskiem Okęcie? Według obecnych planów, Okęcie ma pełnić funkcję „lotniska zapasowego” lub obsługiwać ruch wojskowy i VIP po otwarciu Baranowa, choć ostateczne decyzje jeszcze nie zapadły.