Endoproteza biodra – co to jest i na czym polega endoprotezoplastyka stawu biodrowego

Artykuł Sponsorowany

---

Endoproteza biodra to sztuczny implant, który zastępuje uszkodzone elementy stawu biodrowego, przywracając pacjentowi możliwość normalnego funkcjonowania. Wskazaniem do zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego są przede wszystkim przewlekłe dolegliwości bólowe oraz ograniczenie ruchomości stawu biodrowego, które znacznie utrudniają wykonywanie codziennych aktywności. Dzięki postępowi medycyny operacja endoprotezy stawu biodrowego oferuje osobom cierpiącym na zwyrodnienie stawu biodrowego lub inne schorzenia podłoża kostnego szansę na znaczącą poprawę komfortu życia.

  

Przyczyny i objawy wskazujące na konieczność endoprotezoplastyki

Jednym z najczęściej spotykanych powodów wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego jest zaawansowane zwyrodnienie stawu biodrowego. Zmiany tego typu mogą mieć charakter pourazowy lub pierwotny – wynikający z długotrwałego przeciążenia oraz naturalnego procesu starzenia się tkanek. W przypadku pourazowych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego uszkodzenia chrząstki stawowej prowadzą do zatarcia panewki stawu i szyjki kości udowej, co objawia się silnym bólem i zaburzeniami chodu.

Do symptomów zaawansowanej choroby należy:

• Przewlekły ból w okolicy pachwiny lub pośladka, nasila­jący się podczas chodzenia i wstawania.

• Ograniczenie zakresu ruchu w stawie biodrowym.

• Zaburzenia chodu związane z ochronnym ułożeniem kończyny.

• Osłabienie mięśni przy operowanej kończynie w wyniku unieruchomienia.

Więcej na temat pourazowych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego możesz przeczytać w bazie wiedzy na stronie https://cmgamma.pl/baza-wiedzy/pourazowe-zmiany-zwyrodnieniowe-stawu-biodrowego/.

Diagnostyka przed zabiegiem

Rozpoznanie zaawansowanego zwyrodnienia stawu biodrowego opiera się na badaniu klinicznym oraz obrazowym. Standardowo wykonuje się zdjęcie rentgenowskie stawu biodrowego, które uwidacznia zwężenie szpary stawowej, osteofity oraz zmiany w kości udowej i panewce. Czasem, w bardziej skomplikowanych przypadkach, sięga się po rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową, aby ocenić stan tkanek miękkich oraz dokładnie zobrazować podłoże kostne.

Warto również przyjrzeć się specjalizacji ortopedycznej, która oferuje szeroki zakres procedur, w tym endoprotezoplastykę stawu biodrowego czy rekonstrukcję tkanek miękkich. Więcej informacji na temat tego czym zajmuje się ortopedia i jaki zakres wsparcia oferuje pacjentom można znaleźć na stronie: https://cmgamma.pl/specjalizacja/ortopedia/.

Przygotowanie do operacji

 

Przed zabiegiem endoprotezoplastyki stawu biodrowego pacjent przechodzi kompleksową ocenę stanu zdrowia, obejmującą badania laboratoryjne, konsultacje anestezjologiczne i kardiologiczne oraz ocenę masy ciała. Nadmierna waga może negatywnie wpływać na trwałość implantu, dlatego zaleca się redukcję masy ciała w miarę możliwości. W planowaniu bodźców treningu przedoperacyjnego bierze się pod uwagę stan mięśni, by przygotować staw do operacji i poprawić funkcję stawu po wszczepieniu endoprotezy.

Przebieg operacji endoprotezy stawu biodrowego

Zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego zwykle przeprowadza się w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym, co zmniejsza ryzyko powikłań ogólnoustrojowych. Cięcie (dojście operacyjne) może być wykonane z przodu (dostęp przedni) lub z boku bądź tylnego obszaru biodra. W klasycznym dostępie przednim chirurg odsłania staw biodrowy, usuwa zużytą głowę kości udowej, opracowuje panewkę stawu i przygotowuje trzpień endoprotezy. Następnie wprowadza panewkę i trzpień, a na szyjce kości udowej mocuje głowę protezy. Cała konstrukcja implantu składa się z elementu kołnierzowego osadzonego w panewce oraz trzpienia endoprotezy wciskanego w kanał kości udowej. Więcej dodatkowych informacji można przeczytać w artykule na stronie https://kbm.pl/zwyrodnienie-stawu-biodrowego-objawy-przyczyny-i-diagnoza/.

Rodzaje i budowa endoprotezy

Proteza biodra składa się zasadniczo z trzech głównych komponentów:

• Trzpień endoprotezy umieszczany w szyjce kości udowej.

• Głowa kości udowej (zazwyczaj metalowa lub ceramiczna).

• Panewka stawu (może być ceramiczna, polietylenowa lub metalowa).

W zależności od typu implantacji wyróżnia się endoprotezy cementowane, bezcementowe i hybrydowe. W większości przypadków stosuje się protezy bezcementowe, które zapewniają długotrwałą stabilizację dzięki osteointegracji – wrastaniu kości w porowatą powierzchnię implantu. W endoprotezoplastyce stawu biodrowego z zastosowaniem cementu wykorzystuje się jałowy opatrunek cementowy, który wypełnia przestrzeń pomiędzy kością a implantem.

Rehabilitacja i powrót do zdrowia

Po operacji endoprotezy biodra priorytetem jest rozpoczęcie chodzenia już pierwszego dnia po zabiegu, najczęściej z pomocą kule łokciowych. Zalecenia dotyczące wstawania oraz ćwiczeń przekazywane są przez fizjoterapeutę, a ich celem jest odbudowa funkcji stawu oraz siły mięśniowej. Rehabilitacja obejmuje ćwiczenia zakresu ruchu, wzmacniające mięśnie pośladków, uda i brzucha, a także naukę prawidłowego wzorca chodu.

Pełne obciążenie operowanej kończyny w większości przypadków jest możliwe już w ciągu 4–6 tygodni, aczkolwiek pełny powrót do normalnego funkcjonowania i aktywności sprzed choroby może zająć kilka miesięcy. W zaleceniach fizjoterapeutycznych istotne jest unikanie zbyt dużych obciążeń oraz skoków, a także dbanie o masę ciała, aby nie nadwyrężać panewki i trzpienia implantów.

Możliwe powikłania i ich profilaktyka

Choć zabieg endoprotezoplastyki stawu biodrowego jest rutynową procedurą, może wiązać się z powikłaniami. Do najważniejszych należą:

• Zakażenie okolicy operowanej – profilaktyka polega na stosowaniu antybiotyków przed i po operacji oraz przestrzeganiu jałowych technik chirurgicznych.

• Zatorowość żylna – zapobieganie osiąga się przez wczesne uruchomienie pacjenta oraz stosowanie leków przeciwkrzepliwych.

• Luzy bądź zmiany położenia protezy – kontroluje się je poprzez regularne zdjęcia rentgenowskie.

• Dyslokacja protezy – unika się jej dzięki precyzyjnemu doborowi komponentów oraz odpowiednio przeprowadzonej rehabilitacji.

Życie z endoprotezą biodra – praktyczne wskazówki

Po zakończonym procesie gojenia i rehabilitacji większość pacjentów doświadcza znaczącej ulgi w bólu i odzyskania funkcji stawu biodrowego. Aby zachować trwałość endoprotezy, warto pamiętać o:

• Systematycznym kontrolowaniu stanu implantów podczas wizyt kontrolnych u ortopedy.

• Utrzymaniu prawidłowej masy ciała oraz aktywności dostosowanej do możliwości.

• Unikaniu sportów wysokiego ryzyka, takich jak skoki czy biegi z dużym obciążeniem.

• Regularnym wzmacnianiu mięśni otaczających staw biodrowy.

Dzięki przestrzeganiu zaleceń oraz współpracy z lekarzem i fizjoterapeutą, pacjent może cieszyć się pełną sprawnością i powrotem do codziennych aktywności bez dolegliwości bólowych.

FAQ - Często zadawane pytania

Ile czasu trwa rekonwalescencja po zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego?

Większość pacjentów rozpoczyna chodzenie w ciągu 24 godzin po operacji i może wrócić do normalnych aktywności w ciągu 4–6 tygodni, choć pełna regeneracja zajmuje zwykle kilka miesięcy.

Czy proteza bezcementowa jest lepsza od cementowanej?

Protezy bezcementowe polecane są młodszym, bardziej aktywnym pacjentom z dobrą jakością kości, ponieważ umożliwiają osteointegrację; cementowane mogą być lepsze u osób starszych z gorszą gęstością kości.

Jakie powikłania mogą wystąpić po operacji?

Do najczęstszych należą zakażenie, zatorowość żylna oraz dyslokacja protezy, którym zapobiega się stosując profilaktykę antybiotykową, przeciwkrzepliwą oraz odpowiednią rehabilitację.

Czy po wszczepieniu endoprotezy biodra można uprawiać sport?

Po zakończonej rehabilitacji i konsultacji z ortopedą można wrócić do niskonakładowych aktywności, takich jak pływanie czy jazda na rowerze, jednak należy unikać sportów obciążających staw.