Czy grafiki to obrazy?

Za obraz uznajemy zwykle dzieło malarskie, wykonane za pomocą farby, pasteli czy kredek. Pierwotnie, odzwierciedlanie świata za pomocą malunku lub rysunku, wiązało się ze sferą magii – zaklinania rzeczywistości, utrwalania chwil ważnych dla danego plemienia. Przez trzydzieści tysięcy lat obrazy zmieniały swoje formy i rozmiary. Związały się na stałe ze światem sztuki.

Grafika stała się jedną z dyscyplin malarstwa, wyrażania siebie za pomocą konkretnych technik i narzędzi. Daje ona możliwość powielenia rysunku na papierze bądź materiale – pomocna w artystycznym kopiowaniu jest właściwa forma, od której odbijamy interesujący nas wzór. 

Zależnie od swych funkcji, wyróżniamy grafikę artystyczną i użytkową, powszechnie stosowaną np. w przemyśle odzieżowym, papierniczym, drukarskim. Jeśli chodzi o grafię artystyczną, zwaną również warsztatową, to cechuje ją skupienie całego procesu twórczego w rękach – w narzędziach autora dzieła. On sam właśnie musi wykonać projekt pracy, matrycę plus odbitki, czyli ryciny, mające wartość oryginalnych dzieł sztuki. Ilość odbitek, a także ich jakość zależy od rodzaju płyt graficznych, zastosowanych w całym przedsięwzięciu.  

W grafice użytkowej ważne jest szybkie i efektywne powielanie zamawianych przez klientów wzorów czy obrazków. To przydatne, gdy mamy do czynienia z drukiem plakatów, konkretnych ilustacji, kartek okolicznościowych, ulotek, magazynów, gazet, znaczków pocztowych, banknotów, ekslibrisów czy albumów literniczych. Zamawiający precyzuje swe oczekiwania, a grafik powinien je spełnić, sięgając po dostępne mu środki techniczne. Programy, urządzenia, przyrządy graficzne. 

Pierwsze prace graficzne pojawiły się w Polsce w drugiej połowie XV wieku. Tuż przed rozpoczęciem kolejnego stulecia, na terenie obecnego Wrocławia, w ilustrowaniu książek do nabożeństwa użyto drzeworytów. Była ta prawdziwa innowacja drukarska! Inspiracją dla śląskich i małopolskich rzemieślników okazały się miedzioryty niemieckiego artysty, Wita Stwosza, które wykonał on podczas swego pobytu w Krakowie. Styl tych prac nawiązuje do jego słynnego Ołtarza Mariackiego. Zaprezentowane w dziele schematy ilustracyjne, zaczęły obowiązywać w drukarstwie sakralnym.  

Techniki graficzne obowiązujące w tej dziedzinie sztuki, dzieli się pod kątem sposobów opracowania matrycy – np. ze względu na jej cięcie, trawienie oraz z racji materiału, z jakiego jest ona zrobiona. Mamy tu na uwadze drewno, gips, miedzianą płytę. Wyszczególniamy trzy podstawowe grupy graficzne: pierwszą jest technika powstawania druku wypukłego, dzięki której uzyskujemy drzeworyty, kamienioryty, linoryty, gipsoryty, cynkoryty, korkoryty czy obrazy fleksograficzne. Druga możliwość dotyka druku wklęsłego, sprawdzającego się przy technikach suchych – stalorytach, suchorytach, a więc tekstach pisanych igłą. Trzecia odmiana uwzględnia druk płaski – preparowanie matrycy w taki sposób, by część nie pokryta rysunkiem, była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej. W efekcie uzyskujemy prace litograficzne, monotypię i inne.

Graficy czuwają również nad kształtowaniem się druku sitowego i druku cyfrowego, coraz bardziej rozpowszechnionego na świecie, pozbawionego fizycznego istnienia formy drukowej.