Woda z kranu w Polsce – czy możesz ją pić, czy to loteria zdrowia?

Polacy masowo kupują wodę w plastikowych butelkach, bo "kranówka jest be". Sprawdziliśmy, jak naprawdę wygląda sytuacja z wodą pitną w Polsce, które miasta mają najlepszą wodę, a gdzie lepiej nie ryzykować. Spoiler: możesz być zaskoczony.

Polacy nie ufają kranówce – i mają swoje powody

Zacznijmy od brutalnego faktu: Polska jest w czołówce europejskich krajów pod względem konsumpcji wody butelkowanej. Statystyczny Polak wypija rocznie około 100 litrów wody z plastikowych butelek. Dla porównania, w Holandii czy Austrii to raptem 20-30 litrów. Dlaczego?

Bo pamiętamy lata 90., kiedy woda z kranu faktycznie była kiepska. Bo słyszeliśmy o skażeniach, awariach, chlorze w wodzie, który zostawiał posmak basenu. Bo w wielu miastach woda rzeczywiście nie była najlepsza. I ta nieufność siedzi głęboko, nawet jeśli sytuacja się dramatycznie poprawiła.

Pytanie brzmi: czy ta nieufność jest nadal uzasadniona w 2025 roku? Odpowiedź, jak to w Polsce bywa, to: zależy gdzie mieszkasz.

Jak to działa? Kto odpowiada za wodę w Polsce?

Zanim przejdziemy do konkretów, szybki crash course jak to w ogóle funkcjonuje. W Polsce za wodę pitną odpowiadają lokalne przedsiębiorstwa wodociągowe – w dużych miastach to miejskie spółki typu Wodociągi Miejskie, w mniejszych miejscowościach często prywatne firmy lub gminne zakłady.

Każde takie przedsiębiorstwo ma swoje ujęcia wody – najczęściej z rzek, jezior, zbiorników retencyjnych albo wód podziemnych. Woda przechodzi przez zakład uzdatniania, gdzie jest oczyszczana, filtrowana i dezynfekowana. Potem trafia do sieci wodociągowej i leci do twoich kranów.

Cały proces jest nadzorowany przez Państwową Inspekcję Sanitarną (sanepid), która regularnie bada próbki wody i sprawdza, czy spełnia normy. Normy są unijne i dość restrykcyjne – woda musi być wolna od bakterii chorobotwórczych, nie może przekraczać limitów metali ciężkich, pestycydów i innych substancji szkodliwych.

Brzmi git na papierze. W praktyce? No właśnie, zobaczmy.

Które miasta mają najlepszą wodę w Polsce?

Kraków – druga najlepsza woda na świecie

No dobra, to brzmi jak przesada, ale to prawda. Krakowska kranówka zajęła drugie miejsce na świecie w rankingu Europejskiej Organizacji Współpracy na rzecz Benchmarkingu (EBC) w 2016 roku. Wyprzedził ją tylko Singapur. To nie jest polska propaganda – to międzynarodowy ranking, który bada jakość wody w dziesiątkach miast na całym świecie.

Ciekawe jest to, że Kraków nie ma jakiegoś super wyjątkowego źródła. Woda pochodzi głównie z rzek – Sanki, Rudawy, Dłubni i Zbiornika Dobczyckiego na rzece Rabie. To wody powierzchniowe, które teoretycznie powinny być gorsze od wód podziemnych. Ale Kraków inwestował przez lata w nowoczesną technologię uzdatniania – dezynfekcja promieniami UV, podchlorynem sodu z elektrolizy (nie chlorem gazowym), zaawansowane filtry. I to właśnie robi różnicę.

W li

trze krakowskiej kranówki masz około 365 mg minerałów – wapń, magnez, potas, sód. To więcej niż w Warszawie czy Wrocławiu. Woda jest miękka lub średnio twarda, więc nie zostawia kamienia w czajniku.

Bottom line: jeśli mieszkasz w Krakowie, możesz spokojnie pić wodę z kranu. Jedyny problem to może być stara instalacja w budynku, ale sama woda z wodociągów jest światowej klasy.

Zakopane – najlepsza w Polsce według Brity

Zakopane to inna liga. Woda pochodzi wprost z Tatrzańskiego Parku Narodowego – główne ujęcia to Kuźnice, Jaszczurówka i Mała Łąka. To czysta woda górska, która praktycznie nie wymaga uzdatniania. Międzynarodowy producent filtrów Brita stwierdził, że zakopiańska kranówka jest "czysta jak łza" i można ją pić prosto z kranu bez żadnych obaw.

To ma sens – woda z Tatr to praktycznie woda źródlana. Nie przechodzi przez tereny przemysłowe, nie jest narażona na zanieczyszczenia rolnicze. Po prostu woda z gór, lekko przefiltro wana i gotowe.

Jeśli mieszkasz w Zakopanem albo okolicy, gratulacje. Masz najlepszą wodę w Polsce i prawdopodobnie jedną z najlepszych w Europie.

Warszawa, Gdańsk, Wrocław – czołówka

Te trzy miasta regularnie pojawiają się w rankingach jako te z najlepszą wodą w Polsce. Warszawa pobiera wodę głównie z ujęć na terenie Mazowsza i Zalewu Zegrzyńskiego. Woda jest regularnie monitorowana, jakość wysoka, mineralizacja średnia (około 250 mg/L). Można pić bez obaw.

Gdańsk zaopatruje się głównie z wód podziemnych i częściowo z Bałtyku (po uzdatnianiu). Gdańskie Wody są na tyle pewne jakości swojej wody, że aktywnie promują picie kranówki zamiast wody butelkowanej.

Wrocław ma wodę o niższej mineralizacji (ponad 100 mg/L, zależnie od ujęcia), co oznacza, że jest bardzo miękka. Dla niektórych to plus, dla innych minus – kwestia gustu. Ale jakość bakteriologiczna i chemiczna jest wysoka.

Regiony, które wyróżniają się dobrą wodą

Pomorze Zachodnie – woda znana z doskonałej jakości, związana z czystością Bałtyku i odpowiednimi procesami uzdatniania.

Mazury – woda z naturalnych źródeł jeziornych, regularnie monitorowana. Region słynie nie tylko z krajobrazów, ale i z jakości wody.

Bieszczady – uznawana za jedną z najlepszych w Polsce. Region charakteryzuje się czystymi, dziewiczymi obszarami, co przekłada się na jakość wody.

Podhale (poza Zakopanem) – woda z górskich źródeł, znana z doskonałego smaku i jakości.

Wielkopolska – woda regularnie monitorowana, spełnia wszystkie normy.

Gdzie woda może być problematyczna?

Teraz czas na mniej przyjemne informacje. Nie wszędzie w Polsce woda jest idealna. I tu zaczyna się rzeczywistość, o której nie zawsze się mówi.

Małe miejscowości i gminy wiejskie

Największy problem nie jest w dużych miastach, tylko w małych miejscowościach i na wsiach. Tam często masz do czynienia z:

Starą, zaniedbana infrastrukturą – rury, które nie były wymieniane od dziesięcioleci, rdzewieje, pękają, zanieczyszczają wodę.

Brakiem odpowiedniego nadzoru – małe gminne zakłady wodociągowe często nie mają środków na regularne badania i modernizację.

Zanieczyszczeniami rolniczymi – nawozy, pestycydy, gnojowica przenikają do wód gruntowych, z których często czerpią małe wodociągi.

Okresowymi skażeniami bakteriologicznymi – np. bakterie E. coli, które pojawiają się po ulewnych deszczach czy awariach.

Jeśli mieszkasz w małej miejscowości, warto sprawdzić lokalne raporty sanepidu o jakości wody. I być może zainwestować w filtr albo zamówić badanie wody we własnym zakresie.

Stare kamienice w miastach

Nawet jeśli miasto ma świetną wodę z wodociągów (jak Kraków czy Warszawa), to jeśli mieszkasz w kamienicy z 1910 roku, problem może być w instalacji wewnętrznej budynku. Ołowiane rury, rdzewiące żelazne piony, osady z dziesięcioleci – to wszystko może zanieczyszczać wodę, która dociera do twojego kranu.

W takim przypadku filtr ma sens, nawet jeśli oficjalnie woda w mieście jest super.

Miasta z problemami

Są też miasta, gdzie sytuacja nie jest idealna. Czasem pojawiają się komunikaty sanepidu o konieczności przegotowania wody, awarie, skażenia. Przykłady?

Lanckorona (gmina w Małopolsce) – w 2024 roku wykryto bakterie E. coli w wodzie, mieszkańcy musieli przegotowywać wodę.

Niektóre dzielnice Warszawy – okresowo pojawiają się problemy z jakością wody w starszych dzielnicach.

Mniejsze miasta przemysłowe – tam, gdzie są stare zakłady przemysłowe, czasem pojawiają się zanieczyszczenia chemiczne w wodach gruntowych.

Nie chodzi o to, żeby straszyć. Chodzi o to, że sytuacja nie jest wszędzie idealna i warto być świadomym.

Jak sprawdzić, czy twoja woda jest OK?

Oficjalne raporty

Każde przedsiębiorstwo wodociągowe ma obowiązek publikować raporty o jakości wody. Zazwyczaj są na stronie internetowej wodociągów lub na stronie gminy. Sanepid również publikuje wyniki badań.

Szukaj hasła "[nazwa miasta] jakość wody z kranu" lub "[nazwa miasta] wodociągi raporty".

Zamów badanie wody

Jeśli masz wątpliwości, możesz zlecić badanie wody w akredytowanym laboratorium. Koszt to około 150-300 złotych, zależnie od zakresu badań. Pobierasz próbkę wody z kranu i wysyłasz do laboratorium. Po kilku dniach dostajesz raport z wynikami.

Co warto zbadać:

• Bakterie (E. coli, enterokoki)
• Metale ciężkie (ołów, kadm, rtęć)
• Twardość wody
• Chlor i chloraminy
• Azotany i azotyny (szczególnie ważne, jeśli masz małe dzieci)

Zwróć uwagę na objawy

Czasem woda sama ci powie, że coś jest nie tak:

Brunatny kolor – prawdopodobnie żelazo lub mangan w wodzie, albo rdza z rur.

Metaliczny smak – może być ołów lub żelazo.

Zapach chloru – normalny przy dezynfekcji, ale jeśli jest bardzo intensywny, może być przesada.

Zapach siarkowodoru (zgniłych jajek) – bakterie w instalacji lub źródle wody.

Biały osad w czajniku – twarda woda (wapień), nieszkodliwe, ale uciążliwe.

Jeśli zauważysz coś niepokojącego, nie ignoruj tego. Zgłoś do wodociągów i zrób badanie.

Ile kosztuje picie wody z kranu vs butelkowanej?

Okej, teraz konkretna matma, bo to jest kluczowe dla portfela.

Woda butelkowana

Załóżmy, że pijesz 2 litry wody dziennie (zalecane minimum). Kupujesz tanie 1,5L butelki za około 1,50 zł.

Rocznie: około 720 złotych (tylko dla jednej osoby!)

Rodzina dwuosobowa: 1440 zł
Rodzina czteroosob owa: 2880 zł

Plus musisz to dźwigać ze sklepu, składować w mieszkaniu i wyrzucać tony plastiku.

Woda z kranu

Cena wody z kranu w Polsce to średnio około 5-7 zł za metr sześcienny (1000 litrów). Policzmy dla 6 zł:

Rocznie (2L/dzień): około 4,40 zł (dla jednej osoby)

Rodzina dwuosobowa: 9 zł
Rodzina czteroosob owa: 18 zł

Różnica? 715 złotych rocznie na osobę.

Z filtrem

Nawet jeśli kupisz filtr Philips za 200 zł i wymienne wkłady za 120 zł/rok:

Pierwszy rok: 200 + 5 = 205 zł
Kolejne lata: 120 + 5 = 125 zł/rok

Oszczędność vs woda butelkowana: minimum 500-600 złotych rocznie na osobę.

Filtr zwraca się w pierwszym miesiącu.

Środowisko – ile plastiku wyrzucasz?

Jeśli pijesz 2 litry wody dziennie z butelek 1,5L, to rocznie wyrzucasz około 487 plastikowych butelek. Dla rodziny czteroosob owej to prawie 2000 butelek rocznie.

Nawet jeśli segregujesz śmieci, to i tak produkcja tych butelek zużywa zasoby, energię, wodę, transport. Recykling plastiku nie jest tak efektywny, jak się wydaje – większość plastiku kończy na składowisku lub zostaje spalona.

Picie wody z kranu (nawet z filtrem) to praktycznie zero odpadów plastikowych.

Czy warto pić wodę z kranu w Polsce?

TAK, zdecydowanie warto jeśli:

Mieszkasz w dużym mieście z dobrymi wodociągami (Kraków, Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Poznań, itd.). Woda jest bezpieczna, tania i ekologiczna.

Mieszkasz w regionach z czystymi źródłami (Zakopane, Podhale, Bieszczady, Mazury, Pomorze).

MOŻE, ale z rozwagą jeśli:

Mieszkasz w małej miejscowości – sprawdź raporty sanepidu, ewentualnie zainwestuj w filtr.

Mieszkasz w starej kamienicy w dużym mieście – woda z wodociągów jest OK, ale twoja instalacja może być problemem. Filtr rozwiąże sprawę.

NIE, lepiej unikaj jeśli:

Sanepid wydał ostrzeżenie o konieczności przegotowania wody w twojej okolicy.

Woda ma wyraźnie nieprzyjemny zapach, smak lub kolor.

Laboratorium potwierdziło obecność bakterii lub metali ciężkich w twojej wodzie.

Bottom line

Polska woda z kranu w 2025 roku jest ogólnie dobra, a w niektórych miastach wręcz światowej klasy. Kraków ma drugą najlepszą wodę na świecie, Zakopane najlepszą w Polsce, Warszawa, Gdańsk i Wrocław również są w czołówce.

Problem nie jest w wodociągach, tylko w:

• Starych instalacjach w budynkach
• Zaniedbanych wodociągach w małych miejscowościach
• Zanieczyszczeniach lokalnych (rolnictwo, przemysł)

Jeśli mieszkasz w dużym mieście, pij spokojnie wodę z kranu. Oszczędzisz minimum 500-700 złotych rocznie i nie będziesz produkował ton plastikowych śmieci. Jeśli masz wątpliwości – zrób badanie wody za 150 złotych albo kup filtr za 200 złotych. I tak będziesz na plusie.

Przestańmy kupować wodę butelkowaną z nawyku. Polska kranówka w większości jest naprawdę dobra. A jeśli nie jest – filtr rozwiązuje większość problemów za ułamek ceny wody z plastiku.

Źródła: Raporty sanepidu, ranking Water City Index, EBC, dane lokalnych przedsiębiorstw wodociągowych, badania jakości wody 2024-202